تیرچه سفالی – تیرچه فندوله
تیرچه سفالی چیست؟
تیرچه سفالی نوعی تیرچه پیش‌ساخته است که در ساخت سقف‌های تیرچه‌بلوک استفاده می‌شود. این تیرچه از میلگردهای فولادی و قالب سفالی (فندوله) تشکیل شده است. میلگردهای کششی و عرضی درون قالب سفالی قرار می‌گیرند و سپس با بتن پُر می‌شوند. تفاوت اصلی آن با تیرچه بتنی، استفاده از قالب سفالی به‌جای قالب موقت است که به‌عنوان بخشی از سازه باقی می‌ماند.
کاربرد تیرچه سفالی
این تیرچه‌ها عمدتاً در سقف‌های تیرچه‌بلوک به‌عنوان تیرهای فرعی استفاده می‌شدند. کاربردهای اصلی شامل:
سقف‌های با دهانه کوتاه: به‌دلیل وزن کم و قیمت پایین‌تر نسبت به تیرچه‌های بتنی.
ساختمان‌های سبک: مانند پروژه‌های موقت یا سازه‌های کم‌اهمیت.
سازه‌های قدیمی: پیش از ورود استانداردهای جدید ساختمانی، به‌دلیل سهولت اجرا رواج داشت.
با این حال، امروزه به‌دلیل مشکلات کیفیت سفال (مانند شوره‌زدن و عدم یکنواختی ابعاد) و الزامات ایمنی، استفاده از تیرچه سفالی کاهش یافته و جای خود را به تیرچه‌های بتنی و کرومیت داده است.
انواع تیرچه
تیرچه‌ها بر اساس جنس و ساختار به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:
تیرچه بتنی:
شامل میلگردهای کششی، عرضی و بتن پاشنه.
مناسب برای سقف‌های با بار متوسط و سنگین.
تیرچه فلزی (کرومیت):
از ورق فولادی و نبشی ساخته می‌شود.
نیاز به شمع‌بندی ندارد و برای سقف‌های صنعتی کاربرد دارد.
تیرچه پیش‌تنیده:
با مفتول‌های فولادی با مقاومت بالا.
مناسب برای دهانه‌های بلند و بارهای سنگین.
تیرچه صنعتی:
ساختار خرپایی با جوش نقطه‌ای.
مقاومت بالا و هزینه اجرای کمتر.
تیرچه سفالی:
با قالب سفالی به‌عنوان بخش ماندگار سازه.
امروزه کمتر استفاده می‌شود.
اجزای تشکیل دهنده تیرچه سفالی
تیرچه سفالی همانند تیرچه خرپای بتنی از اجزای اصلی زیر تشکیل می‌شود:
میلگرد بالایی
نقش عضو بالایی خرپا را ایفا می‌کند.
حداقل قطر: ۶ میلی‌متر (معمولاً از میلگرد ۱۰ یا ۱۲ آجدار استفاده می‌شود).
میلگردهای عرضی (زیگزاگ)
نیروهای برشی را تحمل می‌کنند.
اتصال میلگردهای بالایی و تحتانی را تضمین می‌نمایند.
میلگردهای کششی
در پایین تیرچه قرار می‌گیرند.
وظیفه تحمل نیروهای کششی ناشی از بار سقف را دارند.
میلگرد کمکی
برای تقویت میلگردهای کششی در دهانه‌های بلند استفاده می‌شود.
بتن پاشنه تیرچه
درون قالب سفالی ریخته می‌شود.
ایجاد تکیه‌گاه برای بلوک‌ها و افزایش مقاومت خمشی.
قیمت سفال تیرچه
قیمت سفال تیرچه به عوامل مختلفی مانند کیفیت مواد اولیه، ابعاد، وزن، نوع پخت و یکنواختی ابعاد بستگی دارد. سفالهای با کیفیت بالاتر که دارای مقاومت فشاری مناسب و سطحی یکدست هستند، معمولاً قیمت بیشتری نسبت به سفالهای معمولی یا نامرغوب دارند. علاوه بر این، هزینه حملونقل، نوسانات بازار مصالح ساختمانی و منطقه جغرافیایی نیز در قیمت نهایی تأثیرگذار است.
همچنین در پروژه‌های ساختمانی، استفاده از اجزای مکمل مانند وال پست برای افزایش استحکام دیوارها، اهمیت زیادی دارد که می‌تواند در انتخاب نوع سفال و طراحی سقف نیز مؤثر باشد.
جدول مقایسه و مشخصات تیرچه سفالی فندوله
| مشخصات | توضیحات |
|---|---|
| نوع محصول | تیرچه پیش ساخته با پاشنه سفالی (فندوله) |
| کاربرد اصلی | سیستم سقف تیرچه بلوک در ساختمان‌های با دهانه متوسط |
| اجزای تشکیل دهنده | میلگرد بالایی، میلگرد کششی، میلگرد عرضی، بتن پاشنه، قالب سفالی |
| مزایا | – وزن کمتر نسبت به تیرچه بتنی – قیمت اقتصادی – نصب سریع |
| معایب | – مقاومت کمتر نسبت به تیرچه کرومیت – محدودیت در دهانه‌های بلند |
| حداکثر دهانه مجاز | معمولاً تا ۵ متر (بسته به طراحی سازه) |
| عوامل مؤثر بر قیمت | – کیفیت سفال فندوله – قطر میلگردها – هزینه حمل و نقل |
| نکات خرید | – کنترل کیفیت سفال (عدم ترک و شوره) – بررسی گواهی استاندارد – مقایسه قیمت با تیرچه‌های بتنی |
