خرپای تیرچه چیست؟
خرپای تیرچه یکی از اجزای کلیدی در سقفهای تیرچه و بلوک است که نقش اصلی در تحمل نیروها و انتقال بارها به تیرهای اصلی ساختمان را برعهده دارد. این سیستم به دلیل کارایی بالا و مزایای متعدد، در بیش از ۸۰٪ از سقفهای ساختمانهای ایران استفاده میشود.
خرپای تیرچه
برای خرید خرپای تیرچه باکیفیت، باید به ساختار آن توجه ویژه‌ای داشت، خرپای تیرچه یک سازه فلزی یا بتنی متشکل از چندین میله (میلگرد) است که به صورت مفصلی و در قالب شبکه‌های مثلثی به هم متصل میشوند. این ساختار مثلثی باعث توزیع یکنواخت نیروها و افزایش مقاومت در برابر تنشهای کششی و برشی میشود. نکته مهم این است که نیروهای وارد بر خرپا باید تنها در محل اتصالات (مفصل‌ها) اعمال شوند تا از تمرکز تنش جلوگیری شود.
اهمیت خرپای تیرچه در سقفهای تیرچه و بلوک
سقفهای تیرچه و بلوک به دلایل زیر در صنعت ساختمان ایران محبوبیت گستردهای دارند:
۱. سبکی وزن: استفاده از بلوک‌های توخالی (مانند سفالی یا بتنی) وزن سقف را کاهش میدهد.
۲. عایق حرارتی و صوتی: فضای خالی بین بلوک‌ها به عایق‌سازی بین طبقات کمک میکند.
۳. کاهش لرزش: ساختار خرپا از لرزش سقف تحت بارهای متغیر جلوگیری میکند.
۴. صرفه‌جویی در مصرف فولاد: مصرف آهن در این سیستم تا ۵۰٪ نسبت به سقفهای دیگر کاهش مییابد.
۵. سرعت اجرا: نصب سریع و نیاز کمتر به نیروی انسانی ماهر.
در این سیستم، خرپای تیرچه بهعنوان عضو اصلی، وظیفه تحمل تنشهای کششی و برشی و انتقال نیروها به تیرهای اصلی را برعهده دارد.
انواع خرپای تیرچه
خرپاهای تیرچه به دو دسته اصلی تقسیم میشوند:
۱. خرپای تیرچه سنتی
ساختار: شامل ۲ میلگرد در بال پایینی، ۱ میلگرد در بال بالایی و میلگردهای عرضی زیگزاگ (تک یا دوبل) است.
اتصالات: پیش از سال ۱۳۹۴، از جوش قوس الکتریکی بدون گاز محافظ استفاده میشد، اما پس از آن این روش به دلیل مشکلات کیفی ممنوع شد.
اجرا: پس از ساخت خرپا، بخش پایینی آن در قالب‌های موقت قرار میگیرد و پس از بتن‌ریزی و خشک شدن، قالب‌ها برداشته میشوند.
تقویت: در تیرچه‌های بلند یا با بارگذاری سنگین، یک میلگرد اضافی در پایین خرپا نصب میشود.
۲. خرپای تیرچه صنعتی (ماشینی)
ساختار: مشابه تیرچه سنتی، اما میلگردهای عرضی با جوش مقاومتی (نقطه‌ای) به بال‌های فوقانی و تحتانی متصل میشوند.
مزایا: اتصالات دقیق‌تر، کیفیت بالاتر و کاهش خطاهای انسانی به دلیل تولید ماشینی.
کاربرد: مناسب برای پروژه‌های بزرگ با نیاز به سرعت و دقت بیشتر.
نکات فنی اجرایی خرپای تیرچه
خرپاهای سنتی اغلب در محل پروژه ساخته میشوند، در حالی که خرپاهای صنعتی در کارخانه تولید و به محل منتقل میگردند.
استفاده از جوش مقاومتی در تیرچه‌های صنعتی، استحکام اتصالات را افزایش میدهد.
میلگردهای زیگزاگ در خرپاها نقش تحمل نیروهای برشی و جلوگیری از ترک خوردگی بتن را ایفا میکنند.