طراحی سقف تیرچه بلوک، ضوابط فنی و مراحل اجرایی آن
سقف تیرچه بلوک یکی از رایج ترین سیستم های سقف در ساختمان سازی ایران است که به دلیل هزینه مناسب، سرعت اجرا و انعطاف پذیری در طراحی مورد توجه قرار می گیرد.
معرفی سقف تیرچه بلوک
سقف تیرچه بلوک ترکیبی از تیرچه های پیش ساخته (فلزی یا بتنی)، بلوک های سقفی (معمولاً سفالی یا بتنی)، میلگرد های کششی و بتن پوششی است. این سیستم با توزیع بارها به صورت یکپارچه، مقاومت مناسبی در برابر نیروهای افقی و عمودی ایجاد می کند.
مزایای اصلی سقف تیرچه بلوک
کاهش وزن مرده سقف نسبت به سقف های بتنی سنتی.
امکان اجرا بدون نیاز به قالب بندی گسترده.
عایق حرارتی و صوتی مناسب (با استفاده از بلوک های سفالی).
ضوابط فنی طراحی سقف تیرچه بلوک
۱. مصالح مورد استفاده
تیرچه ها: باید مطابق استاندارد ISIRI 11544 (تیرچه های بتنی پیش ساخته) یا ISIRI 3132 (تیرچه های فولادی) ساخته شوند.
بلوک ها: ابعاد رایج ۲۰×۲۵×۵۰ سانتی متر با مقاومت فشاری حداقل ۳ مگاپاسکال.
همچنین، بتن پوششی با عیار C20 تا C25 و ضخامت ۵ تا ۷ سانتی‌متر، تکمیل‌کننده سیستم سقف تیرچه بلوک خواهد بود.
۲. اصول طراحی سازه ای
فاصله تیرچه ها: معمولاً ۵۰ تا ۷۰ سانتی متر (بسته به بارگذاری).
دهانه مجاز: حداکثر ۸ متر برای تیرچه های بتنی و ۱۰ متر برای تیرچه های فولادی.
میلگرد های حرارتی: استفاده از میلگرد سایز ۶ تا سایز ۸ با فاصله ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر در بتن پوششی.
۳. بارگذاری مطابق مبحث ششم مقررات ملی
بار مرده: شامل وزن تیرچه، بلوک، بتن و مصالح تکمیلی (معمولاً ۳۰۰ تا ۴۰۰ کیلوگرم بر مترمربع).
بار زنده: حداقل ۲۰۰ کیلوگرم بر مترمربع برای سقف های مسکونی.
مراحل اجرای سقف تیرچه بلوک
۱. آماده سازی و شمع بندی
نصب شمع های موقت زیر تیرچه ها برای جلوگیری از خمش حین اجرا.
تنظیم تراز و فاصله تیرچه ها مطابق نقشه های سازه ای.
۲. نصب تیرچه ها و بلوک ها
قرار دادن تیرچه ها روی تکیه گاه ها (دیوار یا تیرهای اصلی).
چیدن بلوک ها بین تیرچه ها به گونه ای که کاملاً درگیر شوند.
۳. آرماتوربندی و میلگرد های حرارتی
نصب میلگرد های کششی در قسمت زیرین تیرچه ها (در صورت نیاز).
قرار دادن میلگرد های حرارتی روی بلوک ها و اتصال آن ها به تیرچه ها.
۴. بتن ریزی پوششی
بتن ریزی یکنواخت با ضخامت مشخص (استفاده از ویبراتور برای تراکم مناسب).
حفظ رطوبت بتن حداقل به مدت ۷ روز برای جلوگیری از ترک خوردگی.
۵. باز کردن شمع ها و پرداخت نهایی
پس از کسب مقاومت بتن (حدود ۷۰٪ مقاومت نهایی)، شمع ها را بردارید.
اجرای اندود زیر سقف یا نصب سیستم های تأسیساتی.
نکات اجرایی حیاتی
- از بلوک های ترک خورده یا نامرغوب استفاده نکنید.
- فاصله تیرچه ها از دیوارهای جانبی نباید بیش از ۱۰ سانتی متر باشد.
- در مناطق زلزله خیز، از میلگرد های راستاگرد اضافی در بتن پوششی استفاده شود.
اشتباهات رایج در اجرا سقف تیرچه بلوک
نادرست بودن فاصله تیرچه ها: باعث افزایش خیز سقف می شود.
عدم تراز بودن بلوک ها: توزیع نامتوازن بار و ایجاد ترک.
کمبود ضخامت بتن پوششی: کاهش مقاومت خمشی سقف.
پرسش های متداول
حداکثر دهانه مجاز سقف تیرچه بلوک چقدر است؟
تا ۸ متر برای تیرچه های بتنی و ۱۰ متر برای تیرچه های فولادی.
آیا این سقف برای پارکینگ مناسب است؟
بله، با افزایش ضخامت بتن پوششی و استفاده از میلگرد های عرضی اضافی.
هزینه اجرای سقف تیرچه بلوک چقدر است؟
حدود ۳۰٪ ارزان تر از سقف های بتنی یکپارچه.